April 2022
Bij binnenkomst op het melkveebedrijf van de familie Kramer in de Knipe, Friesland, kom je via de trap omhoog de bedrijfskantine in. Er wordt hier volop gesproken over de fokkerij. Eigenaren Henk en Anoek, hun dochter Amber en medewerkster Mare delen de passie voor fokkerij. Anoek en medewerkster Mare zitten achter de computer en kijken in het systeem welke dieren er geïnsemineerd moeten worden en wat het juiste inseminatiemoment gaat zijn. Met eigenaar Henk wordt besproken welke stieren ze moeten inzetten. Namen als Barolo en Milano komen voorbij, we zijn hier aan het juiste adres: het bedrijf van Henk Kramer en Anoek Rentmeester.
‘Het melkveebedrijf, met 110 koeien en 50 stuks jongvee, kan niet los gezien worden van de zorgboerderij,’ ‘De echte grondleggers op het bedrijf zijn Starleader en Goldwyn geweest. Ik heb nu een zesjarige Brawler dochter van 88 punten rondlopen. Ook Seaver en Unix doen het goed. Onze Unix is...’ zegt hij stralend.Canadees fokstiersperma sinds 1987
Henks ouders zijn in de jaren 80 verhuisd naar het melkveebedrijf in de Knipe. Ze zijn daar begonnen met zo’n 40 koeien in een grupstal. ‘In 1987 zijn mijn ouders al begonnen met het gebruik van Canadese stieren en dat doen we nog steeds. Wat onze eerste Canadese stier was? Daar moet mijn moeder nog even over nadenken,’ lacht Henk. In 1989 is vervolgens de eerste ligboxenstal gebouwd en werden er zo’n 50 koeien gehouden met 35 ha land. Sinds 2016 heeft Henk zijn ouders uitgekocht en is het geheel overgedragen aan Henk en Anoek.
Zorgbedrijf It Wolwêzen leren werken wonen
Het was nog helemaal niet zo vanzelfsprekend dat Henk het ouderlijk bedrijf zou overnemen. Na de middelbare landbouwschool is hij doorgestroomd naar de Stoas Hogeschool in Dronten voor agrarisch pedagogisch onderwijs. Daar heeft hij Anoek leren kennen. Beiden gingen in het onderwijs aan de slag, ook omdat het ouderlijk bedrijf te klein was om met twee gezinnen van te leven. In 2000 hebben ze beiden de opleiding speciale doelgroepen voor kinderen met gedragsproblemen afgerond. En met de aanschaf van de tweede locatie, iets verderop in de straat, is er in 2006 een plek gekomen voor onder andere dagbesteding, begeleid wonen en logeeropvang. ‘Het melkveebedrijf, met 110 koeien en 50 stuks jongvee, kan niet los gezien worden van de zorgboerderij,’ zegt Anoek. ’15 van de in totaal 70 cliënten helpen mee op het melkveebedrijf. Dat is, over het algemeen, een win-win situatie. Echter, zonder onze koeien en vooral ook zonder de aandacht voor de fokkerij en alles eromheen is voor ons het werkplezier weg.’ Fokkerij, keuringen en stierkeuze zijn tegenwoordig een echt gezins-ding geworden nu twee van de drie de kinderen ook geïnteresseerd zijn. De middelste zoon heeft zich gericht op de zorgtak van het bedrijf.
Royal Winterfair in Canada
In 2017 is Henk met Semex mee geweest op reis naar Canada. Daar hebben ze niet alleen de Royal Agricultural Winter Fair bezocht, maar ook zeer interessante melkveebedrijven gezien. Henk vult aan: ‘We hebben topfokkers bezocht met grote namen als Comestar en Stantons. Dat was enorm inspirerend op het gebied van fokkerij, maar ook zeker qua management. Zo zijn wij naar hun voorbeeld ook overgegaan op diepstrooiselboxen en dat gaat heel mooi!’
Stieradvies
Sinds jaar en dag komt Jaap Jacobi op het bedrijf in de Knipe voor stieradvies. Naar deze dag wordt altijd met plezier uitgekeken. ‘Dat is de mooiste dag van het jaar!’ zegt Henk. ‘Samen met onze vertegenwoordiger Wieger kiezen we de stieren uit, waar Jaap mee aan de slag kan. We gaan vervolgens samen met Jaap door de stal de koeien bij langs, waarna we ons ook echt houden aan zijn advies. De kijk en visie die Jaap op de koeien heeft, daar leren we veel van. We letten op afstamming, productie, gehaltes en exterieur. Alle koeien met +85 punten daar fokken we verder mee, wat neerkomt op zo’n 40% van de veestapel. Ook gebruiken we eigenlijk geen stieren onder de 12 exterieur en dan pakken we ook wel de gehaltes mee. We proberen een gebalanceerde duurzame koe te fokken.’
Vertrouwen in fokstieren
Als het op genomics aankomt, zijn ze nog een beetje terughoudend, hun voorkeur gaat in verband met de betrouwbaarheid uit naar dochtergeteste stieren. ‘We maken wel gebruik van genomics stieren, zolang ze maar uit een goeie koefamilie komen. We kiezen voor zekerheid, want we houden niet veel jongvee aan. Daarbij komt ook dat we het risico proberen te spreiden door verschillende stieren in te zetten, zo hebben wij bijvoorbeeld geen vijftien kalfjes van één stier rondlopen.’ Als we hem vragen welke dieren hem positief opvallen in de stal, komen er grote Semex namen naar voren: ‘De echte grondleggers op het bedrijf zijn Starleader en Goldwyn geweest. Ik heb nu een zesjarige Brawler dochter van 88 punten rondlopen. Ook Seaver en Unix doen het goed. Onze Unix is een duurzame koe, die zit constructief goed in elkaar. Ze was als pink reservekampioen in Oenkerk, verloren van een Doorman van Jaap Jacobi nota bene!’ zegt hij stralend.
Melkrobots in combinatie met een weidepoort
Voorheen molken ze in een melkstal, maar sinds oktober 2020 wordt er gemolken met twee melkrobots. De reden voor de overstap naar automatisch melken was dat er drie keer per dag werd gemolken en de arbeidsbehoefte groot was. ‘Het 3 keer daags melken kostte veel tijd, planning en met veel verschillende melkers niet ideaal. Het loopt nu goed, maar we hadden wel wat opstartproblemen. Zo steeg het celgetal bijvoorbeeld plots naar boven de 200.000. Wat bleek, het kopvacuüm was te hoog en dat is gelukkig nu weer opgelost. Ook is de productie bijna terug op de 13.000 kg’
‘De koe is bij ons leidend,’ vervolgt Anoek. ‘We hebben het gevoel dat, sinds de melkrobot, wij bij de koeien in de stal te gast zijn in hun huiskamer. Zij hebben nu echt de regie. Ze worden gemolken wanneer ze dat willen en in combinatie met een weidepoort, waarbij ze straks weer zelf kiezen wanneer ze naar buiten en binnen gaan, hebben wij er gewoon minder over te zeggen.’
Een duurzame koe
De melk wordt opgehaald door een tankwagen van Royal Aware. ‘We staan op de wachtlijst voor de Albert Heijn melkstroom, die kant willen we op.’ Extra voorwaarden voor deze melkstroom zijn naast weidegang onder andere een eis van minimaal 70 procent gras, een minimale hoeveelheid kruidenrijk grasland, een maximale productie van 18.000 kilo per hectare gras, een gesloten bedrijfsvoering, en verplicht GMO-vrij voer. ‘Op dit moment kunnen de koeien al comfortabel liggen in diepstrooiselboxen en is er het plan om ook zonnepanelen te gaan plaatsen en nog meer te focussen we op een duurzame koe. De gemiddelde leeftijd bij afvoer is 6 jaar en 2 maanden met een levensproductie van 49.000 liter. Een getal dat ieder jaar stijgt.’
Toekomst
Op het melkveebedrijf in de Knipe lopen nu drie generaties Kramer rond: moeder Griet, Henk en Anoek en hun drie kinderen. Samen werken zij sinds 1987 met Canadese stieren, dat is zelfs al tien langer dan het 25-jarige bestaan van Semex Holland en daar zijn wij harstikke trots op. Semex hoopt dat dit melkveebedrijf nog vele generaties verder kan boeren met mooie Semex nakomelingen!
Terug naar alle bedrijfsreportages
Tekst: Isabelle Overgoor
Foto's: ©Yvonne van Driel