Semex Nieuws

Prostaglandines, bij veehouders vaak bekend als dynolytic, estrumate, prosolvin en wellicht nog een aantal andere merknamen. Een hormoon dat bekend is, omdat het zorgt voor de natuurlijke afdrijving van het gele lichaam ongeveer vier dagen voordat de koe tochtig wordt.
 

Hoe werkt prostaglandine?

Onder normale – natuurlijke - omstandigheden is het de lege baarmoederwand die een signaal afgeeft aan de eierstokken met de mededeling dat er zich geen embryo heeft genesteld. Dit signaal is een “stoot” natuurlijke prostaglandine die het gele lichaam doet verdwijnen. Vanaf dit moment gaat een nieuw dominant follikel zich ontwikkelen wat de tocht veroorzaakt.
 

In een aantal gevallen wordt ervoor gekozen om koeien prostaglandine toe te dienen. Deze PG-behandeling kan verschillende redenen hebben:
 

1. Het opschonen van de baarmoeder blijft achterwege;
2. De baarmoeder is erg vuil;
3. De koe is/wordt niet tochtig gezien;

Waarom behandelen met prostaglandine?

Het is van belang dat een baarmoeder zo snel mogelijk na afkalven opschoont. Elke dag dat dit proces onnodig verlengd wordt, is er een teveel. Wanneer zo rond de tiende dag wordt waargenomen dat het proces achterblijft, kan een PG-injectie zorgen voor extra contracties op de baarmoeder zodat het opschoningsproces versnelt. Dit soort PG-behandeling zal vrijwel nooit een directe tocht met zich meebrengen. Wat we vaak zien na deze “vroege” PG-behandeling is dat de koe veel sneller opschoont. Spoelen is in dit stadium minder efficiënt, de baarmoeder is nog te groot.

Wanneer er bij de routinematige controle wordt waargenomen dat een koe een vuile baarmoeder heeft (witvuilen) is een PG-behandeling de meest logische keuze. Vaak zal deze behandeling een paar dagen later een zichtbare tocht tot gevolg hebben. Tijdens deze tocht zal het witvuil goed zichtbaar zijn. Dit is dan vaak ook het moment dat het spoelen zinvol en efficiënt is, de cervix staat immers open ten gevolge van de tocht.
 

Wanneer behandel je een koe met prostaglandine?

Koeien die hun tocht niet of nauwelijks laten zien en al wel schoon verklaard zijn, komen op ieder bedrijf voor en worden vaak al als probleemgevallen aangemerkt. Op te veel bedrijven wordt dan maar PG toegediend zonder de veearts/vruchtbaarheidsspecialist te raadplegen. Veel van deze “ongecontroleerde” behandelingen hebben geen effect, dus geen tochtigheid. De reden hiervan is dat een PG-behandeling maar een beperkt aantal dagen van de 21 dagen cyclus effectief is. Wanneer een koe net tochtig is geweest, ontstaat er een geel lichaam (CL), dit CL ontwikkelt zich tot maximale grootte tot op dag 10. In deze eerste dagen na tochtigheid - of deze tocht nu wel/niet gezien is - zal een PG-behandeling nergens toe leiden. Pas wanner het CL z’n maximale grootte heeft bereikt, is een PG-behandeling zinvol. In een normale 21 dagen cyclus zal het CL op dag 17 op een natuurlijke wijze verdwijnen en heeft een PG-behandeling ook geen zin meer.
 

Timing is belangrijk

Van groot belang is dat er iemand beschikbaar is die in staat is om de status van het CL goed te beoordelen. Een (volwassen) CL met een leeftijd van 10-17 dagen kan dus heel goed worden weggespoten met PG, wat dan ook vrijwel altijd een zichtbare tocht met zich meebrengt om vervolgens geïnsemineerd te kunnen worden.
 

*Tabel: +11 betekent 11 dagen geleden tochtig geweest (op basis van status CL)

De boodschap wat betreft gebruik van PG is dan ook heel duidelijk: 

Laat je koeien eerst opvoelen door een specialist om vervolgens te besluiten of je wel/geen PG moet/kunt toedienen”