Fertility First Blog 11
Het wegzakken van de kruisbanden is vaak het eerste signaal dat er hormonaal iets niet helemaal goed gaat in de koe. Wanneer er twijfel is of er nu wel of niet sprake is van “wegzakkende kruisbanden,” is het verstandig om dit soort koeien zo snel mogelijk rectaal te onderzoeken. Bij niks doen leidt deze aandoening vaak tot brulse koeien. Deze koeien zijn vaak en onregelmatig tochtig en zullen zonder behandeling vrijwel zeker ook nooit meer drachtig worden.
Dieren met zakkende kruisbanden: zoveel mogelijk uitsluiten in je fokkerij?
Veel veehouders zullen het probleem van wegzakkende kruisbanden herkennen en vaak komt het ook voor in bepaalde koefamilies. De kortste klap is om dit soort dieren uit te sluiten binnen je vee verbeteringsprogramma. Toch wordt er nog onvoldoende aandacht aan geschonken om dit betrekkelijk makkelijk zichtbare signaal op te pikken en problemen te voorkomen.
Wat is de oorzaak van het (langzaam) wegzakken van de kruisbanden?
Bij regelmatige controle van je koeien in de periode vanaf afkalven tot de eerste inseminatie is het belangrijk dat je de kruisbanden meeneemt in je observatie. Het (langzaam) wegzakken heeft een hormonale oorzaak. Bij rectaal onderzoek worden dan ook bijna altijd één of meerdere cystes waargenomen, vaak in combinatie met een slappe baarmoeder. Onder normale omstandigheden zullen deze (over het algemeen) kleine cystes meestal spontaan verdwijnen. Bij klinische verschijnselen, zoals de wegzakkende kruisbanden, is behandeling noodzakelijk. Moderne behandelingen die tegenwoordig worden toegepast zijn het toedienen van een hormooninjectie die de cyste doet verdwijnen of het inbrengen van een Prid-spiraal die er voor zorgt dat de koe weer hormonaal stabiel wordt. Houd er wel rekening mee dat deze koeien in de toekomst steeds kwetsbaarder worden: de wegzakkende kruisbanden zullen blijven bestaan en zullen dus niet herstellen.
Let op: knijp de cystes nooit uit!
Iets wat je vooral niet moet doen, is het kapot knijpen van de waargenomen cystes. Dit kapot knijpen kan leiden tot verklevingen en bloedingen in het geslachtsapparaat van de koe. Verklevingen en beschadigde eierstokken ten gevolge van doorgeknepen cystes zullen zeker leiden tot een vervroegde afvoer.
Een cyste is simpelweg een niet geovuleerd dominant follikel
Een cyste is simpelweg een niet geovuleerd dominant follikel ten gevolge van een hormonale onbalans. Er is dan onvoldoende LH en GnRH vrijgekomen, wat nodig is om een ovulatie tot stand te brengen. Hierdoor ontstaan er cystes op de eierstok. Als je niet op tijd ingrijpt, zal de cyste groter worden tot een pingpongbal. De groter wordende cyste zal steeds meer oestrogenen produceren wat zal leiden tot nymfomaan gedrag. Bij dit laatste ben je eigenlijk al te laat. De cystes zijn dermate groot dat er vrijwel geen behandeling meer mogelijk is.
Bij koeien waar cystes zijn waargenomen in de periode van afkalven tot inseminatie, wordt aanbevolen om bij de inseminatie een Receptal- of Fertagyl-injectie toe te dienen, zodat de eisprong gaat plaatsvinden en het dominant follikel niet opnieuw gaat ontaarden in een cyste. Let wel; ook na inseminatie kunnen cystes ontstaan die soms pas worden waargenomen bij de drachtcontrole.
Meer weten over zakkende kruisbanden, cystes op de eierstokken of hoe dit tijdig te herkennen? Neem dan contact op met Semex vruchtbaarheidsspecialist Anne Terpstra
